Een dag uit het leven van… Leonoor Broeder, uitgever Non-Fictie
Een dag? Voor je het weet is er een week om, of een zomer. In de uitgeefwereld volgen de seizoenen elkaar snel op. De zomer van 2015 is nog nieuw maar de najaarsbrochure 2015 ligt al op mijn bureau en de planning voor de brochure van het voorjaar 2016 ligt ernaast.
Wat zijn de grote gebeurtenissen van de afgelopen weken? Een geweldige buitenlandse acquisitie: Andrea Wulf – ALEXANDER VON HUMBOLDT – THE INVENTION OF NATURE. THE ADVENTURES OF ALEXANDER VON HUMBOLDT. THE LOST HERO OF SCIENCE. Een eigenzinnige biografie van de legendarische negentiende eeuwse Pruisische natuurvorser, avonturier en onverschrokken ontdekkingsreiziger. Collega Marijke Wempe – bij uitstek geïnteresseerd in boeken over biologie en natuur – was de eerste die het manuscript ontdekte en er direct achteraan ging. We bleken niet de enige uitgeverij die de vertaalrechten graag wilde verwerven. Marijke won de bieding mede door haar gepassioneerde en overtuigende brief aan de agent over het onderwerp.
Alexander (1769-1859) is de jongere broer van de al even beroemde Wilhelm von Humboldt, die in opdracht van de Pruisische koning het onderwijs hervormde – ons onderwijssysteem is nog altijd doordrenkt van zijn ideeën. De broers zijn de intellectuele helden van het Europa van de negentiende eeuw. Fascinerende figuren. Alexander von Humboldt werd door Charles Darwin gezien als de belangrijkste natuuronderzoeker aller tijden. Hij deed onderzoek in Midden- en Zuid-Amerika en gaf een uitvoerige beschrijving van het fysische heelal. Met zijn ideeën over milieu en klimaatverandering was hij zijn tijd ver vooruit.
Dit boek is om meerdere redenen zeer welkom in ons non-fictiefonds. Het sluit perfect aan bij favoriete fondslijnen: natuur en biologie, en memoires, biografie en levensbeschrijvingen.
We deden nog een fantastische acquisitie, ook in lijn met een belangrijke focus van onze non-fictie, verwant aan de biografie: gepersonaliseerde geschiedenis.
Met nieuwsgierige spanning wachtte ik enkele weken geleden op de komst van Sandra en Hella Rottenberg, die op mijn uitnodiging hun plan voor een boek over hun grootvader zouden komen ontvouwen. In het voorjaar had er in het NIW (Nieuw Israëlietisch Weekblad) een berichtje gestaan waarin mensen die mogelijk nog claims hadden op bezittingen in voormalig Oost-Duitsland die door de nazi’s waren onteigend, opgeroepen werden zich te melden aangezien het nu de laatste kans was om daarvan melding te maken. Zo kwamen ze achter het bestaan van de sigarenfabriek van grootvader Rottenberg. Van die fabriek hadden ze wel gehoord maar ze wisten er weinig van –er was in hun jeugd weinig gesproken over de oorlog en het lot van familieleden. Ze hadden altijd gemeend dat de fabriek in Dresden stond, en er was uiteraard weinig reden aan te nemen dat er na de oorlog nog een spoor van over zou zijn. In feite bleek de fabriek gelegen te zijn in het dorpje Döbeln, nabij Dresden en nog volledig te bestaan, met de sigarenmachines en al. En er is een heel archief van hoe die fabriek gevaren is door de tijden en verschillende regimes heen. Destijds was het de modernste fabriek in Europa met wel 1000 arbeiders. De oorspronkelijke eigenaar bedacht in de jaren twintig als eerste dat sigaren ook machinaal te maken waren en dat dat de toekomst was. Hij besloot tot een enorme investering in machines die hij uit Amerika liet overkomen. De fabriek werd een groot succes. De fabriek was in Europa de enige in zijn soort. Grootvader werd er in 1935 door de Nazi’s uitgewerkt. Hoe dat gegaan is en hoe grootvader Rottenberg zich daartegen verdedigd heeft is allemaal geboekstaafd. Een ongelooflijk verhaal dat Sandra en Hella nu helemaal uitzoeken en beschrijven: de biografie van de sigarenfabriek van Döbeln.
En daarnaast zijn we al volop bezig met plannen voor publiciteit rond de belangrijkste publicaties van het najaar: de nieuwe Jan Brokken. De Kozakkentuin, een ‘Russische’ historische roman, het waargebeurde verhaal van de vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Dostojevski. Fraai detail: Alexander Von Humboldt komt in het boek voor. Marja Vuijsje – Het rijbewijs van Nemathollah. Een migratiegeschiedenis. De kleine persoonlijke geschiedenis ingebed in de veel grotere. Een verhaal dat de lezer laat meemaken hoe ingrijpend migratie is, hoe het is om alles achter te laten en ergens anders een nieuw leven te beginnen. En Rudi Westendorp en David van Bodegom met Oud worden in de praktijk, het vervolg op en de praktische handleiding bij het uitermate succesvolle Oud worden zonder het te zijn. Een boek voor jong en oud, want we worden almaar ouder en we kunnen maar beter zo jong mogelijk leren die ouderdom zo gezond mogelijk te bereiken en te beleven. Allang bekend is dat we meer moeten bewegen en de omgeving moet met ons mee bewegen. Wist u dat 5 minuten per uur bewegen veel meer fitheid oplevert dan 10 marathons per jaar lopen? En dat we veel te veel zitten? In vroeger tijden stond men aan hoge lessenaars te schrijven. De gebroeders Von Humboldt deden dat vast. Daar moeten we naar terug. We ‘plan to practice what we preach’: binnen afzienbare tijd zullen er staanplaatsen in onze burelen te vinden zijn.
Een drukte van belang zou je zeggen. Maar dat valt mee: het is zomer, juli en de eerste helft van augustus zijn relatief rustige maanden binnen de uitgeverij. Daardoor heb ik de afgelopen weken tijd gehad ten volle te beseffen wat dit vak zo ontzettend leuk, spannend en inspirerend maakt: boeken en manuscripten lezen, beoordelen, ontdekken, kiezen, meehelpen structureren, redigeren en ze de wereld in brengen.
Amsterdam, 28 juli 2015
Leonoor Broeder
