Haruki Murakami verdient de Nobelprijs, vindt redacteur Jessica Nash

Net als in 2012 werd Haruki Murakami dit jaar gezien als een grote kanshebber voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Op de lijst van de meest bekende bookmaker, Ladbrokes, stond zijn naam zelfs op de eerste plaats. En dat is helemaal terecht. Murakami verdient deze prijs, laat mij u vertellen waarom.

De Nobelprijscommissie kiest vaak voor politiek vervolgde schrijvers die nauwelijks bekend zijn bij het grote publiek. De prijs wordt toegekend aan het oeuvre; toch lijkt het soms alsof het levensverhaal van de schrijver een even groot gewicht in de schaal legt. Hoewel Murakami het politieke niet verafschuwt (De opwindvogelkronieken gaat voor een belangrijk deel over Japanse misdaden in China tijdens de Tweede Wereldoorlog), schuilt de grote kracht van zijn oeuvre in de verkenning van tijdloze, universele thema’s: de (onmogelijkheid van de) liefde, de vervreemding van de jeugd, verveling, verlangen – ook naar de dood. Dat laatste geldt vooral voor de nieuwe roman, De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren. Murakami scheert consequent langs de duistere kanten van de menselijke ziel en vervoert de lezer in een melancholieke, verontrustende geestestoestand – en weer terug. Dit allemaal vaak met een vleugje surrealisme, en met enorme verbeeldingskracht. Geen wonder dat zijn romans iedere keer weer een wereldwijd fenomeen worden.

Zijn eigen leven speelt in zijn populariteit geen enkele rol, of het moet de geheimzinnigheid zijn die om hem heen hangt. Murakami verdwijnt het liefst helemaal achter zijn boeken en laat zijn werk in de spotlights staan.

Natuurlijk is het geweldig dat de Nobelprijs het werk van onbekendere schrijvers onder de aandacht wil brengen van de wereld. Maar voor de draagkracht en het belang van de Nobelprijs is het van belang om díé schrijvers die wereldwijd gekend en gelezen worden en die een belangrijke stem zijn in de wereldliteratuur, te bekronen. Als de commissie dit laatste als criterium neemt dan blijft er eigenlijk maar een handjevol namen over, en wat mij betreft maar één!

Haruki Murakami is een van die zeldzame schrijvers die echt wereldwijd wordt gelezen, dwars door alle culturen en leeftijden heen.

De kwaliteit van zijn werk staat absoluut niet ter discussie, hij is een uitzonderlijke en eigenzinnige stem, die het beste uit de Japanse cultuur en de westerse literatuur heeft gedestilleerd en samengesmolten tot iets geheel nieuws, tot kunst. Zijn werk past in geen enkele literaire categorie, valt ergens tussen alle bekende genres in, en getuigt van de meest originele literaire fantasie ter wereld. Waar je ook ter wereld woont: het leven is vreemd en soms onbegrijpelijk, en de meest bizarre dingen kunnen je overkomen. Murakami onderkent dit universele feit en verwoordt het, verbeeldt als geen ander onze vervreemding met de wereld om ons heen. Miljoenen lezers zijn hem dankbaar.

Haruki Murakami, Nobelprijswinnaar. Volgend jaar heeft hij weer een kans. Ik houd mijn vingers gekruist.