De herinneringen van Jonas Mekas – Pieter Delpeut in Eye Amsterdam
Cineast en schrijver Peter Delpeut spreekt over hoe de Litouws/Amerikaanse filmmaker Jonas Mekas in zijn befaamde dagboekfilms bepaalde gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog in Litouwen probeerde te vergeten.
Jonas Mekas is de filmmaker van de herinnering. In zijn dagboekfilms probeert hij vast te houden wat we al zijn vergeten op het moment dat het heeft plaatsgevonden. Is het daarom niet vreemd dat hij in zijn autobiografische werk de moord van 2400 Joden op 8 augustus 1941 in zijn geboortestreek geen plaats heeft gegeven? Peter Delpeut stelde zich die vraag in zijn recent verschenen boek Het vergeten kwaad. De herinneringen van Jonas Mekas.
Al jarenlang heeft Peter Delpeut op grijpafstand naast zijn bureau Jonas Mekas’ Movie Journal staan. Sinds zijn studententijd is hij een groot bewonderaar van Mekas. Totdat hij in juni 2018 werd opgeschrikt door een artikel in The New York Review of Books. Historicus Michael Casper beweerde dat Mekas bepaalde gebeurtenissen in het Litouwen van de Tweede Wereldoorlog bewust is vergeten of verkeerd heeft voorgesteld.
In het autobiografische oeuvre van Jonas Mekas (1922-2019) was niet of nauwelijks plaats voor de moord op 2400 Joden op één dag in zijn geboortestreek. Casper heeft geen enkele indicatie gevonden dat Mekas aan de moordpartij zou hebben deelgenomen. Het bijzondere van zijn artikel is dat hij Mekas niet zozeer ter verantwoording roept vanwege zijn daden, maar vanwege zijn geheugen: Mekas is zaken ‘vergeten’ die hij niet mag vergeten.
Het verwijt van het vergeten hangt nauw samen met Mekas’ filmische oeuvre. Hij is de filmmaker die niets lijkt te willen vergeten. Lang voordat we daar onze telefoons voor gingen gebruiken, legde bij met zijn Bolex-filmcamera obsessief het leven van hemzelf, zijn familie en vrienden vast.
Peter Delpeut zal aan de hand van filmfragmenten proberen een inzicht te geven in de paradoxen van dit filmoeuvre. Hij zal ook een presentatie geven van drie hoofstukken uit zijn essay die een digitale bewerking hebben gekregen. Geïnspireerd door de experimenten van Mekas zocht hij in samenwerking met Aryan Kaganof en de vormgevers van het digitale magazine herri (https://herri.org.za) naar een ervaring die pendelt tussen lezen en kijken. Kan het nieuwe lezen een filmervaring benaderen?
15 juni
Eye Amsterdam
Voor meer informatie zie: https://www.eyefilm.nl/en/whats-on
